VUK 359 MAĞDURİYETİ ÇÖZÜLDÜ DİYEBİLİR MİYİZ?

Giriş

Vergi hukuku; vergi türlerinden kaynaklanan vergisel yükümlülüklerin yanında hürriyeti bağlayıcı cezalarla da ilgilidir. Gerek süresinde beyan edilen vergilerin gerekse yapılan vergi incelemeleri sonucunda tarh edilen vergi ve cezaların ödenmemesi halinde mükellefler ödeme emri tebliği, haciz vb. idari yaptırımlarla karşılaşmaktadır.
Bunun dışında sahte belge düzenlemek ya da bilerek sahte belge kullanma durumunda ise yapılan vergi incelemeleri sonucunda düzenlen vergi inceleme raporları, vergi suçu raporları, vergi denetim kurullarının mütalaası üzerine Cumhuriyet Başsavcılıklarına yapılan suç duyuruları sonucunda vergisel yükümlülüklerin dışında hürriyeti bağlayıcı cezalarla sonuçlanabilecek durumlar ortaya çıkabilmektedir. Bunlara kısaca Vergi Usul Kanununa muhalefet suçları denilmektedir.

Sahte Fatura (Naylon Fatura) Nedir?

Hiç unutmam bir gün bir mükellefimiz telaşla yanımıza geldi. Vergi müfettişi geçmiş dönem defter ve belgelerini istemiş ve dört yıl önce aldığı bazı faturaların sahte olduğunu bu nedenle hakkında vergi incelemesi başlayacağını ifade etmiş. Mükellefimiz elindeki faturaları bize göstererek “bu faturalar nasıl naylon olur bunlar kağıt müfettiş bey bize naylon fatura kullanmışsın diyor! Bunlar sahteymiş ben sahte olduklarını nasıl anlarım bende sahte fatura gösteren cihaz yok ki!” diye feryat etmişti. Faturanın nasıl sahte olabileceğini uzun uzun anlatmıştık.

Sahte fatura, muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge, sahte belge, naylon fatura gibi isimlerle ifade edilen “faturalar” aslında gerçekte birer faturadır. Hatta bunlar çoğu zaman yetkili matbaalarda da bastırılmıştır. Ancak, sahte fatura gerçek bir mal teslimi ya da hizmet ifası olmadan ya da gerçek bedelden farklı tutarlar ihtiva eden düzenlenen faturaları anlatmaktadır.

Kimler Neden Sahte Fatura Düzenler? Kimler Neden Sahte Fatura Kullanır?

Sahte fatura düzenleyenlerin gerçek bir ticari faaliyeti bulunmamaktadır. Bunlar komisyon kazancı elde etmek amacıyla vergi mükellefiyeti tesis ettirmişlerdir. Yerleşik Danıştay içtihatlarında ise sahte fatura düzenleyenlerin %2 oranında komisyon kazancı elde ettikleri kabul edilmiştir.
Peki kimler sahte fatura kullanır? Bu sorunun cevabını verebilmek için öncelikle sahte faturaların bilerek mi? bilmeden mi? kullanıldığı sorusunun cevaplanması gerekmektedir. Zira gerçek ticari faaliyette bulunan bazı mükellefler piyasa koşullarının altında buldukları emtiaları tercih etmektedirler. Bu gibi durumlarda “ucuz etin yahnisi yenmez!” misalinde olduğu gibi sorunlarla karşılaşılmaktadır. Yani burada mükellefler gerçek bir emtia almakta ama bunun karşılığında aldıkları faturalar sahte olabilmektedir. İşte asıl sorunda buradadır. Bazı mükellefler ise gerek Kdv indiriminden yararlanmak gerekse maliyetleri daha düşük göstermek amacıyla “bilerek” sahte fatura almayı tercih etmektedir. Ancak bu durum ilerde kendilerine yol su elektrik olarak dönecektir! Fakat sık sık çıkan vergi afları sahte belge kullananları da kapsama aldığı sürece bu tercihte bulunanların varlığı da devam edeceği muhakkaktır. Ancak bilerek sahte fatura kullanma da cezalı vergi tarhiyatı yanında hürriyeti bağlayıcı hapis cezası riski ise göz ardı edilemeyecek bir gerçektir.

Vergi Suçu Raporları Hukuken Kesin Midir?

Vergi incelemeleri sonucunda birçok farklı vergi raporları düzenlenebilmektedir. Bunlardan başlıcaları vergi inceleme raporu, vergi tekniği raporu, görüş ve öneri raporu, vergi tekniği raporu şeklinde sayabiliriz. Kuşkusuz bu raporların hepsi birer vergi raporu olmakla birlikte hepsinin ayrı hususiyetleri vardır.
Her olayda vergi tekniği raporu ya da vergi suçu raporu düzenlenmez. Ancak birer idari işlem mahiyetindeki bu raporlar diğer idari işlemlerde olduğu gibi hukuka uygunluk karinesinden yararlanırlar. Yani aksi ispat edilene kadar doğru oldukları kabul edilir. Şayet vergi raporları vergi yargısı olan vergi mahkemelerinde ya da vergisel suçlar nedeniyle asliye ceza mahkemelerinde dava konusu edilirse bu raporların aksinin ispatı mümkün olabilmektedir. Kuşkusuz bu aşamalarda alanında uzman vergi danışmanlarının veya vergi yargılamalarında ve vergi davalarında tecrübeli vergi avukatlarının desteklerinin alınması vergi uyuşmazlıklarının, vergi davalarının, vergi suçlarına ilişkin davaların görülmesinde önemli olabilmektedir.

VUK 359. Maddenin Eski Halindeki Uygulama Neydi?

Vergi Usul Kanununa Muhalefet suçlamasıyla yargılananlar hakkında şayet birden fazla dönem söz konusuysa her dönem için ayrı ayrı ceza istenilmekte ve sanıklar suçlu bulunduğu takdirde her yıl için ayrı ceza verilmekteydi. Bu durumda şayet 5 dönem sahte belge düzenleme söz konusuysa mükellefler hakkında 15 yılı aşkın ceza verilebilmekte bu durum ise gerçekten mağduriyetlere yol açmaktaydı. (Genellikle bir dönem için 3 yıl 1 ay 15 gün ceza verilmesi söz konusuydu).
Bu suçlamalara muhatap olanlar ve Vergi Usul Kanununa Muhalefet suçlamasında savunma yapan vergi avukatlarının en önemli iddiaları Kanunda her dönem için ayrı ceza verileceğine dair bir hüküm bulunmadığı, ceza verilse bile tüm dönemler için tek bir ceza verilebileceği şeklindeyken yargı mercileri olan ve vergi suçlarına bakan Asliye Ceza Mahkemelerince ve bunların kararlarını istinaf yoluyla inceleyen Bölge Adliye Mahkemelerinde bu iddialar itibar görmedi.
Gerçek ticari faaliyet nedeniyle (kısmen ya da tamamen sahte fatura suçlaması iddiasıyla) vergi usul kanununa muhalefet suçlamasıyla yargılananlar haklı olarak bu cezaların çok ağır olduğunu, el kesilmesi gerekirken kafaların kesildiğini savundular. Bu arada VUK 359 mağdurlarının siyasi kulis faaliyetinde bulunmalarının bir sonucu olarak yasal bir çalışma yapılması yoluna gidildiği görülmektedir.

7394 Sayılı Yasa İle Vuk 359’da Yapılan Değişiklikler Ne Anlama Geliyor?

7394 sayılı Yasa 15.04.2022 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Vergi danışmanınız ya da vergi avukatınız vergi davanızla ilgili olarak size önce iyi haberleri sonra kötü haberleri verir. Mükellefhaber olarak size önce iyi haberi verelim.
İyi haber: 7394 Sayılı Yasa ile Vergi Usul Kanununa Muhalefet suçlarına ilişkin devrim gibi bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme özellikle sahte fatura düzenleme ve bilerek sahte fatura kullanma suçlarında her takvim yılı için ayrı ayrı ceza uygulamasına son verilmiştir. Bu düzenleme mevcut devam eden dosyaları etkileyeceği gibi belli şartlar dahilinde infaz aşamasındaki dosyalar için de sonuç doğurmaktadır.
İkinci iyi haber: Kesilen cezların ve tarh edilen vergilerin ödenmesine bağlı olarak; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilmesi mümkün hale gelmiştir.
Üçüncü iyi haber: Haklarında hüküm verilmiş olup da dosyası infaz aşamasında olanlar, 359 uncu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammını, ödedikleri takdirde 359 uncu maddede bu maddeyi ihdas eden Kanunla soruşturma evresi için yapılan etkin pişmanlık düzenlemesinden faydalanabilir.

Gelelim kötü habere, yeni yasal düzenleme ile 213 sayılı Kanunun 359 uncu maddesinin (a) fıkrasında yer alan cezalardaki alt sınır “üç” yıldan “beş” yıla “beş” yıl olan üst sınır “sekiz” yıla çıkmıştır.
Aslında yasakoyucu bu düzenlemeler ile geçmişte işlenen Vergi Usul Kanununa Muhalefet suçlarına kısmi bir af getirirken bundan sonraki dönemler için ceza miktarlarını artırmıştır.

Değerlendirme ve Sonuç

Sizler ne kadar iyi yasa yaparsanız yapın şayet yasa uygulayıcılarını yeterli şekilde eğitip gerekli donanıma sahip olmalarını sağlamazsanız bu yasalardan istediğiniz sonuçları alamazsınız.
Gerek vergi dairesi çalışanları, vergi müfettişleri, bilirkişiler, asliye ceza mahkemesinde görev yapan hakimler gerekse vergi hukuku konularında danışmanlık yapan vergi danışmanları, vergi avukatları ve mali müşavirler veri yasalarının tatbikinde gerekli uzmanlığa sahip olmaları gerekir.
Maalesef her zaman değil ama birçok zaman yakından şahit olduğumuz somut olaylarda vergi müfettişi bu iş emri bana geldi ben cezayı yazayım da hakkınızı mahkemede ararsınız diyor; Mahkemenin dosyayı verdiği bilirkişi müfettiş raporunu tekrarlayarak müfettiş yazmışsa doğrudur diyor; Mahkeme bilirkişi ne demişse o doğrultuda karar verip itirazınızı İstinafa yaparsınız diyor; İstinafta 15 gün içinde kararı onayıp geçiyor! Bu hukuk değildir; adalet ise hiç değildir. Her somut olayı spesifik olarak değerlendirip ona göre işlem tesis etmek ve karar vermek hem vergi incelemesi yapan müfettişlerin hem de vergisel konularda karar veren hakimlerin görevidir.
Vergi avukatları ise matbu dilekçeleri tekrar etmekten kaçınarak mutlaka her dava dosyasına özgü savunma yapmaları gerekmektedir.
Vergi Usul Kanununa Muhalefet suçlamasıyla yargılananların ve bu suçlardan haksız ceza alanların sayısı maalesef hiç de az değildir. 7394 sayılı yasa ile VUK 359’da yapılan değişiklikler gerçekten devrim niteliğinde düzenlemelerdir. Vergi suçlarında daha adil bir yargılama yapılmasına yol açacaktır. Öte yandan bu suçları bilerek işleyenler için ise bir dönem işlenen suça verilecek cezalar artırılarak caydırı bir düzenleme yapıldığı söylenebilir.

(*)MÜKELLEFHABER YAZI KURULU TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR
Sorularınız için: davavergi@gmail.com
Yasal Uyarı: Sitemizde yayınlanan yazılar telif hakları nedeniyle izin alınmaksızın ve atıf yapılmaksızın kullanılamaz. Yapılan atıflarda, MÜKELLEFHABER / www.davavergi.com adreslerinin belirtilmesi zorunludur.